28  PYKAT (KIAVETAT)

Pykat dhe kunjat janë detale të makinave të cilat shërbejnë për lidhje të ndashme,  më shpesh lidhin boshtet me kokat e elementeve transmetuese.  Pykat më shpesh janë me formë prizmatike (fig. 29.1), ndërsa kunjat me formë cilindrike, më rrallë konike (fig. 29.2).

   

                                                                           Fig. 29.1

                                                      Fig. 29.2 

Lidhjet e profilizuara  realizohen me formë të veçantë të profilizuar të boshtit dhe vrimës të kokës së rrotës (fig. 29.3).

                                                     Fig. 29.3

Përmasat kryesore konstruktive të pykave janë (fig. 29.4):

a)      gjatësia e pykës  l,

b)      gjerësia e pykës  b,

c)       lartësia mesatare e pykës  h= (h₁+h₂) / 2 ,

d)      Pjerrtësia e pykës   tg a = (h₁-h₂) / l   .



   
                        Fig. 29.4

Pjerrtësia e pykës është karakteristika e saj themelore. Nga madhësia e pjerrtësisë varet karakteri i lidhjes, gjithashtu edhe forca e nevojshme aksiale për realizimin e lidhjes. Me rritjen e këndit të pjerrtësisë të pykës, rritet edhe forca e nevojshme aksiale për shtytjen e pykës, dhe anasjelltas. Për atë pjerrtësia e pykës merret varësisht nga dedikimi i saj:

• pjerrtësia për pykat për adaptim (rregullim): 1:5 deri 1:15,
  
• pjerrtësia te pykat vetë frenuese, lidhjet që shpesh ndahen: 1:20  deri 1:40  dhe
• pjerrtësia te pykat vetë frenuese, lidhjet që rrallë ndahen: 1:75  deri 1:100.

 

Te pykat gjatësore të standardizuara me pjerrtësi, pjerrësia merret 1:100.